PTT FOCUS KİTABI İNTERAKTİF PAYLAŞIM BAŞLIĞI

İSLAM TARİHİ NOTU

PEYGAMBERİMİZİN HAYATI

Peygamberimiz Mekke`de doğdu (20 Nisan 571 ) Peygamberimizin babası Hz. Abdullahtır annesi Hz. Amine dir. Hz Muhammet önce dedesi Abdulmuttalibin yanında, sonra da amcası Ebu Talib-in yanında kaldı. On iki on üç yaşlarında iken amcası Ebu Talip’le bir ticaret kervanına katılıp Suriye’ye yola çıktı. Busra denen yerde Bahira adında bir papaz O’nun son peygamber olacağını verdiği cevaplar ve sırtında bulunan et beni şeklindeki iki kürek kemiği arasında bulunan nübüvvet mühründen (peygamberlik mührü) anladı. Suriye (Şam)’deki Yahudilerden endişe eden Ebu Talip, alış-verişi Busra’da yaparak Mekke’ye döndü. Muhammedü’l-Emin:Hiç yalan söylemediği için ve doğruluktan ayrılmadığı için güvenilir Muhammed anlamındaki bu lâkapla çağırılmaya başlandı.

Peygamberımızın Cocukları:Peygamberimizin, hazreti Haticeden,iki erkek çocuğu,dört kız çocuğu doğmuştur Isimleri şöyleydi:Kasım, Abdullah, Zeynep, Rukayye ,Ümmü Külsüm,Fatima ve Cariyesi Mısırlı Maria`dan doğan Ibrahim`dir.

Peygamberliği:Mekke yakınındaki Nur Dağı’nda Hira Mağara’sında 610 yılının Ramazan ayında ilk vahiy geldi ve son peygamber olduğu kendisine müjdelendi. Kur’an, Kadir Gecesi indirilmeye başlandı.İlk Müslümanlar:1) Eşi Hz.Hatice 2) Çocuk yaştaki Hz.Ali 3) Yakın arkadaşı Hz.Ebu Bekir 4)Hürriyetine kavuşturduğu (âzatlı) kölesi Hz. Zeyd 5) O zaman köle olan Hz.Bilâl-i Habeşî.

HİCRET(622)

Mekke’de işkenceler artınca Mekkeli Müslümanlar Medine’ye hicret etti. Peygamberimiz de yatağına Hz. Ali’yi yatırarak yanında bir rehber ve Hz.Ebu Bekir ile birlikte 622 yılında Medine’ye hicret etti. -Müslümanların inançları uğruna Mekke’den Medine’ye göç etmelerine hicret denir. -Hicrete katılanlara ‘’Muhacir’’medine’de Müslümanlara ev sahipliği yapanlara ise ‘’Ensar’’ denilmiştir.

Hicretin Sonuçları: - İslam Devleti kurulmuştur. - Mekke-Şam ticaret yolu Müslümanların kontrolüne geçmiştir. - İslam Dininin yayılması hızlanmıştır. - Hicri takvimin başlangıcı olmuştur. -Medine’de Müslümanlar ile Yahudiler arasında Vatandaşlık antlaşması yapılmıştır.

MEDİNE ANTLAŞMASI

Medine’de yaşan Müslüman Putperes ve Yahudilerin birlikte yaşamaları için gereken yasalardır (47 madde).Buna göre bazıları:- Diyetler ve fidyeler eskisi gibi devam edecek. -Museviler din hürriyetine sahip olacaktır. -Yahudiler veya Müslümanlar üçüncü bir tarafla savaşırsa birbirlerine yardım edecektir. -İki tarafta Kureyşli Müşrikleri korumayacaktır. -Medine’ye karşı bir saldırıda şehir herkes tarafından korunacaktır. -İki taraftan biri bir düşmanla barış yaparsa iki taraf da barış şartlarına uyacaktır. -Üzerinde ihtilafa düşülen herhangi bir konuda Hz.Muhammed’e başvurulacaktır.

HZ.MUHAMMED DÖNEMİ SAVAŞLARI

BEDİR SAVAŞI 624

Müslümanlar Ebu Süfyan Başkanlığında Mekkelilere ait bir kervanın Medine yakınlarından geçeceğini,bu kervanın gelirleriyle silah alınacağı ve Müslümanlara saldırılacağını duyunca kervanı ele geçirmeye karar verdiler. Bu amaçla Müslümanlar Hz Muhammed komutasında 300 kişi ile yola çıkıldı. Müslümanlar:300 kişi Mekkeli Putperesler:900 kişi iki ordu Bedir kuyularının bulunduğu mevkide karşılaştılar. Bedir Savaşının Sonuçları:

• Müslümanlar Mekkeli putpereslere karşı ilk askeri zaferini kazanmıştır.
• Şam ticaret yolu Müslümanların eline geçmiştir.
• Hz Muhammed’e güven bağlılık artmıştır.
• Savaş ganimetleri kurallara uygun olarak paylaşılmıştır.

NOT:Bedir savaşında esir olanlar 10 Müslümanlara okuma yazma öğretme karşılığında serbest bırakılmıştır.

UHUD SAVAŞI 625

Savaşın sebebi Mekkeli putperestlerin Bedir savaşının intikamını almak istemeleridir.Savaş Uhud Dağın eteklerinde meydana gelmiştir. Peygamberimiz elli kişilik bir okçu kuvvetini Mekkelilerin arkadan saldırmasını ihtimaline karşı Ayneyn Tepesine yerleştirmiştir. Savaşın Sonuçları:

• Okçuların yerlerini bırakmaları sebebiyle Müslümanlar kaybetmiştir.
• Mekkelilerle iş birliği yapan Medine’deki Beni Nadir Yahudileri şehirden çıkarılmıştır.
• Hz.Muhammedin Medine’deki otoritesi kesinleşmiştir.
• Hz Muhammedin emir ve isteklerin dışına çıkılmaması bu savaşla anlaşılmıştır.

HENDEK SAVAŞI 627

Savaşın Nedenleri:Medine’deki Yahudilerin etkisiyle putperestlerin Müslümanları kesin olarak Müslümanları yok etmek istemeleri. Savaş İranlı Selman-ı Farisi2nin teklifiyle Medine’nin kuzeyine büyük hendekler kazıldı. Bu yüzden bu savaşa Hendek savaşı denilmiştir. Savaşın sonuçları:

• Ebu Süfyan komutasındaki putperestler yenildi.
• Putperestlerin son taaruz savaşıdır.
• Putperestlerle işbirliği yapan Medine’deki son Yahudilerde Medine’den çıkarılmıştır.

HUDEYBİYE ANTLAŞMASI 628

Hendek Savaşından sonra Peygamberimiz Mekke’deki Kabeyi ziyaret etmek istemiş ama putperestler izin vermemiştir. Bunun üzerine Hudeybiye denilen yerde Mekkeli putperestlerle Hz Muhammed arasında Hudeybiye antlaşması imzalanmıştır. Hudeybiye antlaşmasının Maddeleri:

• Müslümanlarla karşı taraf arasında 10 yıl savaş olmayacak, iki tarafın hiçbiri diğerinin malına ve canına el atmayacak.
• Müslümanlar bu yıl Beytullah’ı ziyaret etmeksizin geri dönecekler. Gelecek yıl üç günden fazla olmamak üzere Mekke’ye gelip Beytullah’ı ziyaret edecekler. Bu üç gün süresince Mekkeliler şehir dışına çıkacaklar.
• Müslümanlardan Kureyş’e sığınacak olursa, geri döndürülmeyecek, fakat onlardan müslümanlara sığınanlar geri döndürülecek
• Müslümanlardan Hac, Umre ve ticaret için Mekke’ye gideceklerin canları ve malları güven altında olacak. Kureyş tarafında Mısır’a ve Şam’a gidenlerle ticarette bulunmak üzere Medine’ye gelenlerin de canları ve malları güven altında bulunacak
• İki taraf arasında on yıl savaş yapılmayacaktır.
• Reşit olmayan bir Mekkeli Müslüman olup Hz Muhammed’in tarafına geçerse,Medine’ye geri gönderilecekti.Mekkelilerin tarafına geçerse Müslümanlar ise geri iade edilmeyecekti
• Mekkeliler ve Müslümanlar istedikleri kabileler ile anlaşma yapacaklar,ama silahlı yardımda bulunamayacaktı.

Hudeybiye antlaşmasının Önemi ve Sonucu:

• Mekkeliler, Müslümanların siyasî varlığını resmen kabul ettiler.
• Barış ortamının oluşması İslamiyet’e geçişi hızlandırdı.
• Mekke’nin fethi kolaylaştı.
• Müşriklerin Müslümanlığın varlığını tanıdığı resmi ilk belgedir.

PEYGAMBERİMİZ DÖNEMİNDE DİĞER FETİH HAREKETLERİ

HAYBER’İN FETHİ(629)

Hayber’de yaşayan yahudilerin hem Mekkeli Müşriklerle hemde Saş Ticaret yolunda Müslüman kervanlarına saldırmaları üzerine Hayber’e Sefer düzenlenmiştir. Sonuçları:

• Şam Ticaret Yolunun güvenliği sağlanmıştır.
• Cizye vergisi alınmaya başlanmıştır.
• Yahudilere yarı yarıya ürün vergisi uygulanmaya başlanmıştır.

MUTE SAVAŞI (629)

Bir Müslüman elçisinin Busra valisi tarafından öldürülmesi sonucu çıkmıştır. Halid Bin Velid komutasında Müslüman kuvvetler Bizans kuvvetlerini püskürtüp zafer kazanmıştır. Bu başarı sebebiyle peygamberimiz Halid Bin Velid’e Seyfullah(Allahın kılıcı) unvanı vermiştir. Not:Mute Savaşı Müslümanların Bizans’la yaptığı ilk savaş ve Bizans’sa karşı kazandığı ilk zaferdir.

MEKKENİN FETHİ 630

Mekkeli Müşriklerin Beni Bekr kabilesine silah yardımı yapıp Müslümanlarla dost olan Huzaa Kabilesinin üzerine saldırması ve bu kabilenin Mekke’den çıkmak zorunda kalmasıyla sonucu bir şavaş başlamıştır. Peygamberimiz bütün gücüyle Mekke’ye sefer düzenledi. Mekke hiç savunma yapılmadan fetih edildi. Peygamberimiz Mekkeli müşriklere ‘’hepiniz hürsünüz’’ diyerek onlarında Müslüman olmasını sağladı. Peygamberimiz tarafından Kabe’nin içi putlardan temizlendi. İslamiyet Hicaz bölgesinin büyük bir bölümüne yayıldı.

HUNEYN SAVAŞI 630

Savaş Mekke’nin etrafındaki Havazin putperest kabilelerle yapıldı.Bozguna uğratılan bu kabile daha sonra Müslümanlığı kabul etti.

TAİF KUŞATMASI 630

Sebebi:Taiflilerin daha önce Mekkeli müşriklerle işbirliği yapması. Sonuç:yirmi gün süren Taif kuşatması Haram aylarının başlaması üzerine yarıda bırakıldı fakat Taifliler bir yıl sonra Müslümanlığı kabul ettiler.

TEBÜK SEFERİ 631

Sebep:Bizans İmparatorluğunun müslümanlara saldıracağı iddiası. Sonuç:Otuz Bin orduyla Müslümanlar Tebük denilen yere sefer düzenledi ama haberin asılsız olduğu anlaşılınca Müslümanların ordusu geri döndü. Not:Hz Muhammed’in yaptığı son sefer…

DÖRT HALİFE DÖNEMİ

Halife:Hz. Muhammed’in peygamberlik görevi hariç,devlet başkanlığı ile ilgili bütün görevlerini yerine getiren İslam Devletinin başkanı demektir. Peygamberimizin vefatı üzerine Hz Ömer’in önerisiyle Müslümanların seçimiyle Hz Ebubekir halife seçilmiştir. Halifeler seçimle iş başında geldiklerinden dolayı bu döneme ilk cumhuriyet dönemi de denilir. Dört halife dönemi sırasıyla

1-Hz Ebubekir Dönemi

2-Hz Ömer Dönemi

3-Hz Osman Dönemi

4-Hz Ali Dönemi

SIK KULLANILAN İSLAMİ TERİMLER

• Tefsir:Kur’an-ı kerim’i açıklayan ve yorumlayan bilim bu bilimle uğraşanlara müfessir denir.
• Hadis:Peygamberimiz söz ve davranışlarıdır. Bu işlerle uğraşanlara muhaddis denir. Buhari, Müslim,Ebu Davud,Tırmizi en önemlilerdendir.
• Fıkıh:İslam hukukudur.Bu işle uğraşanlara Fakih denir.
• Tasavvuf:Allah’ı tanımayı ve ona kalp yoluyla yakınlaşmayı amaç edinen ilim dalıdır. En önemli tasavvuf Muhyiddin ibni Arabi’dir.
• Kelam:Allahın birliğini,sıfatlarını, peygamberlik ve Ahiretle ilgili konuları akıl ve mantık yoluyla ispat eden bilimdir.

ALANINDA BAŞARILI OLMUŞ İSLAM ALİMLERİ

• Tarih:Taberi, İbnü’l Esir,   Mesudi
• Coğrafya:Mesudi, İbn-i Fadlan, İdrisi
• Astronomi:İslam Dünyasında ilk astronomiyle Fezari ilgilendi. Yıldızların hareketlerini izledi, güneş ve ay tutulmalarının zamanını tahmin etti.El Harezmi ise astronomi cetvelleri hazırlayarak yıldızların hareketlerini inceledi. Birçok rasathaneler kuruldu.
• Matematik:Harezmi’nin Hisar’l Cebr adlı eseri Avrupa dillerine çevrildi ve Avrupa’daki üniversitelerde okutuldu.
• Kimya:Cabir ilk bilinen kimyacıdır. İlk hassas teraziyi kullanmış, altın yapmaya çalışmış, kumaş ve deri boyama yöntemleri geliştirmiş.
• Fizik:İbnü’l –Heysem en önemli fizikçidir.
• Felsefe:İlk Çağ Yunan felsefeleri örnek alınarak İslam felsefesi ortaya çıktı.Kindi, Farabi,   İbni Sina   ve   İbni Rüsd’dür.
• Tıp ve Eczacılık:En ünlü tıpçılar İbn-i Sina ve Errazi’dir. İbn-i Sina’nın El Kanun Fi’t adlı eseri 500 yıl süreyle Avrupa’da temel tıp olarak okutuldu. Bu kişi Avrupa’da Avicenna adıyla tanınmıştır. Errazi’nin çiçek ve kızamık hastalıklarıyla ilgili eserleri Avrupa’da okutuldu.

İSLAM TARİHİ HIZLI SORU CEVAP

1. Hz. Muhammed’(S.A.V.) e İnanan İlk Müslüman Hz. Hatice dir.
2. Hz. Muhammed’ (S.A.V.) İn Kazandığı İlk Savaş Bedir Savaşıdır. (624)
3. Hz. Muhammed’ (S.A.V.) İlk Diplomatik Başarısını Hudeybiye Barışı İle Kazanmıştır.
4. Tarihte İlk İslam Site Devleti Medine de Kurulmuştur.
5. Müslümanların İlk Yenilgi Aldığı Savaş Uhud Savaşı’dır. (625)
6. İslam Tarihinde İlk Hicret Habeşistan’a Yapılmıştır .(615)
7. Şam Ticaret Yollarının Müslümanlarca İlk Kez Güvence Altına Alınması Hayber Fethiyle Gerçekleşmiştir. (629)
8. İslam Tarihinde Seçimle Devlet Başkanını Belirleme İlk Defa Dört Halife Devrinde Olmuştur.
9. İlk Halife Hz. Ebubekir’dir. (632–634)
10. Kur’an-I Kerim İlk Defa Hz. Ebubehir Zamanında Kitap Haline Getirildi.
11. Müslümanların Arap Yarımadasının Dışında İlk Fetih Hareketleri Suriye Üzerine Hz. Ebubekir Zamanında Yapıldı.
12. Müslümanların Arap Olmayanlarla Yaptığı İlk Savaş Mute Savaşıdır. (Arap-Bizans- 629)
13. Yalancı Peygamberler İlk defa Hz. Ebubekir Döneminde Ortaya Çıkmıştır.
14. İlk Defa Devlet Hazinesini Hz. Ömer Kurmuştur.(Beytül Mal)
15. İlk Divan Teşkilatı Hz. Ömer Zamanında Kuruldu.
16. Fethedilen Yerler İlk Defa Hz. Ömer Zamanında Yönetim Birimlerine Ayrıldı. 18. Ordugâh Şehirleri İlk Defa Hz. Ömer Devrinde Kuruldu.
17. Düzenli Ordular İlk Defa Hz. Ömer Devrinde Kuruldu.
18. İkta Sisteminin İlk Örneğini Hz. Ömer Uygulamıştır.
19. Hicret (622)İlk Defa Hz. Ömer Zamanında Takvim Başlangıcı Olarak Kabul Edildi.
20. İlk Defa Adli Teşkilat Hz. Ömer Tarafından Kuruldu.
21. Adalet İşlerine Bakan Kadılar İlk Kez Hz. Ömer Zamanında Görevlendirildi.
22. İlk Donanma Hz. Osman Zamanında Oluşturuldu.
23. Müslümanlar Kıbrıs Adasının Fethini İlk Kez Hz. Osman Zamanında Gerçekleştirdiler.
24. Kur’an-I Kerim İlk Defa Hz. Osman Zamanında Çoğaltıldı.
25. Araplarla Türkler İlk Kez Hz. Osman Zamanında İlişkide Bulundular.
26. Siyasi Sebeple Öldürülen İlk Halife Hz. Osman’dır.
27. Cemel Vakası (Deve Olayı656) Müslümanlar Arsındaki İlk Çatışmadır.
28. İslam Dünyasındaki İlk Ayrılıklar Hz. Ali Zamanında Olmuştur.
29. İslam Dünyasında Kesin Ayrılıklar Kerbela Olayı İle Başlamış Ve İlk Defa Mezhepler Ortaya Çıkmıştır.
30. İlk Emevi Halifesi Hz. Muaviye Dir.(661–680)
31. Halifelik İlk Defa Muaviye’den Oğlu Yezid’e Geçerek Saltanata Dönüşmüştür.
32. İlk İslam Parası Emevi Halifesi Abdülmelik Zamanında Basılmıştır.(694)
33. İlk Defa Hellenistik(Eski Yunan) Medeniyeti Eserleri Endülüs Emevileri Tarafından Tanıtılmıştır.
34. Müslümanlar İlk Defa Velit Zamanında Tarık Bin Ziyad’ın İspanyayı Fethi (711)İle Avrupa’ya Geçerek Toprak Kazanmışlardır.
35. Müslümanların Avrupa Da Ki İlerleyişi İlk Defa Puvatya Savaşı İle (732)Durdurulmuştur.
36. İslam Mimarisi Avrupa Mimarisi İle Yarışabilecek Seviyeye İlk Defa Emeviler Zamanında Gelmiştir.
37. Tarihte İlk Defa Orta Doğu İle Uzak Doğu Kavimleri 8arap-Çin) Talas Savaşında (751) Karşı Karşıya Gelmişlerdir.
38. İslam Tarihinde Yabancı Eserler İlk Defa Abbasiler Zamanında Arapçaya Çevrilmiştir.
39. İslam Tarihinde Rasathaneler İlk Defa Abbasiler Zamanında Kuruldu.
40. İslam Tahinde Türkler İlk Defa Devlet Yönetiminde Abbasiler Zamanında Etkili Olmaya Başladılar.